MURAL

Mural, büyük zeminlere yapılan duvar resimleridir. Kullanılan zemin aynı olduğundan yani ikisi de  zemin olarak duvarı kullandığından grafitiyle karıştırılabilmektedir. Grafiti yazı karakterleri için resim sanatı kullansa da daha çok tipografi odaklı duvar yazı sanatıdır. İkisi de sokak sanatının farklı dallarıdır. Mural, grafitiden farklı olarak büyük yüzeylere uygulanarak oluşturulur. Alanın büyük olması sebebiyle çalışmanın yapılması için bir grafiti çalışmasından daha fazla süre gerekmektedir.

Tarihi, ilk çağlarda mağara duvarlarına yapılan mağara resimlerine kadar giden mural, bir devrim hareketini doğurması bakımından Meksika Devrimi'nde ortaya çıktı diyebiliriz. İçinde Diego Rivera ve Frida Kahlo'nun bulunduğu bir grup sanatçının kurduğu sendikanın yayınladığı menifestoyla ortaya çıkan mural sanat, "yoksulların tablolara verecek parası yoktu belki ama kamusal sanat herkese açık" düşüncesinin ürünüydü. O dönemde hükümet tarafından görevlendirilen sanatçılardan okul, kilise ve kamu binalarına milliyetçi düşünceler içeren duvar resimleri yapmaları istendi. Hedef, okuma yazma bilmeyen köylülere ulaşmak ve onlarla iletişim kurabilmekti (Resim 1).

Resim 1: The Trench, Jose Clemente Orozco

Bir ideolojik amaç doğrultusunda kullanılan mural, son yıllarda gerek şehirlerde gerekse kamusal alanlarda tercih edilen estetik amaçlı çalışmalardır. Kentsel dönüşüm projelerinde ve dış cephe düzenleme projelerinde rastlanmaktadır. Bu bağlamda hızlı bir şekilde yapılabilen ve asi bir ruh taşıyan grafiti sanatı için yasal izin gibi bir durum söz konusu değilken mural sanatı için yasal izin alınması gerekmektedir. Görsel kültürün bir parçası olan bu çalışmalar estetik amaçlı yapılmakta ve çalışmalar görsel olarak çekici ve yaratıcı etkiler ortaya çıkarmaktadır.

Geçtiğimiz yıllarda 1. Mural İstanbul Festivali kapsamında özellikle sosyal canlandırma amacıyla yapılmaya başlanan yenileme projeleri bulunan yerlerde, boş bina cepheleri sokak sanatçıları tarafından boyanmaktadır. Özellikle Galata, Karaköy, Moda, Yeldeğirmeni civarında sıkça mural çalışmalara rastlanmaktadır.

Pixel Pancho’nun İtalyanca çocuk anlamına gelen ‘Bambino’ adlı çalışması

INTI 'nin ‘Direniş Hatırası’ anlamına gelen ‘Memoria Resistancia’ adlı çalışması

Amose’un ‘Family’ adlı çalışması

Günümüzde sanat, ister ideolojik, ister görsel, isterse iletişim anlamda olsun, kamusal alanları aşarak evlerimize kadar girmiş durumdadır. Freedman'ın dediği gibi görsel kültür ögelerine ulaşmak için müzelere gitmeye gerek kalmamış, teknoloji sayesinde bunları görebileceğimiz alanlar genişlemiştir.


Kaynaklar: 
Başyurt, İpek (2019). İlişkisellikler Çağında Biyoiktidar, Sanat ve sokak: Mural İstanul Örneği. Yüksek Lisans Tezi 
https://www.timeout.com/istanbul/tr/sanat/mural-istanbul